Het jaar is op zijn donkerst. De bomen zijn kaal. Het is guur en nat. Dus je steekt een tweede Adventskaars aan.

Stel je voor dat het zo doorgaat. Elke morgen een beetje later licht en elke avond een beetje vroeger donker. Tot alleen de nacht nog overblijft. Bitter koude nacht.

Voorraden voedsel en brandstof raken op. Je moet met elkaar strijden om de laatste restjes. Niemand kun je nog vertrouwen. Je trekt je terug in je eigen schijnveilige hoekje.

Voor ons misschien een onvoorstelbaar scenario. Iets uit een rampenfilm. “De Overwintering op Nova Zembla”, of “The Day After Tomorrow”.

Wij weten wel beter. We hebben alles hier toch goed geregeld? Voor de zekerheid schaffen we ironisch glimlachend een noodpakketje aan. Maar de dagen worden na 21 december vanzelf weer langer. Daar hebben we de wetenschap voor. Onze onwrikbare waarheid.

Toch hebben onze voorouders nog niet zo lang geleden armoede en dreiging gekend. Mijn grootmoeder kon de dichtgevroren bijt in de sloot niet meer open hakken om de luiers van haar kleintjes te spoelen, en ze wist niet of er vanavond nog kolen voor de kachel waren en brood om te eten, terwijl haar man in krijgsgevangenschap zat; zo lang is dat nog niet geleden.

En vandaag in Gaza, Oekraïne, Jemen. Of in de achterbuurten van Los Angeles of Rotterdam Zuid. Mensen die bang, gewond, hongerig of verslaafd wanhopig in het donker zitten, zonder perspectief op licht.

Dat je een tweede kaars aansteekt in de hoop dat het licht terugkomt is geen kwestie van wetenschap. Het is een doorgewinterde uiting van existentieel verlangen tegenover existentiële angst en duisternis.

Dat we uit handen moeten geven wat we denken in handen te hebben om onze open handen verlangend uit te strekken naar dat wat we nog niet weten. Door de nacht heen.

In de Advent, de vier weken voor kerst, wordt elke week een extra kaars aangestoken. Symbool voor het groeiende levende licht, vooruitwijzend naar de geboorte van het kind met Kerstmis. Bij het licht van die vier kaarsen mijmer ik er schrijvend over.