Het was op haar 88ste verjaardag, 28 april 2020, dat ma deze beer van mijn kinderen kreeg. Via mij dan, want ik was, vanwege de nog verse coronacrisis, op aanraden van de deskundigen, de enige die haar op die dag bezocht. De kinderen hadden hem ooit van mijn moeder gehad, vanuit haar ruime collectie dieren en poppen en de andere gevonden en aangewaaide voorwerpen die zij betekenis wist te geven.

Maar nu oma er al een tijd over klaagde dat haar bed zo groot en koud was sinds opa er niet meer was, gaven de kleinkinderen hem weer aan haar terug om haar gezelschap te houden. Ze begreep deze fijngevoelige geste van de kinderen ondanks de dementie heel goed en ze was ontroerd blij met “Pietje” zoals ze hem noemde. Hij werd – aangezien zowel mijn vader als ik die naam bij onze geboorte hebben gekregen – blijkbaar onmiddellijk als familie beschouwd. Niet in de laatste plaats om zijn haarkleur, vermoed ik.

Ze had deze beer, die de laatste jaren bij haar is gebleven, ook toen ze een jaar later naar het verpleeghuis verhuisde, in haar armen toen ze stierf. En het was vanzelfsprekend dat hij mee ging in haar graf.

Vandaag, 4 september, is het een jaar geleden dat ze overleed. Ik hield haar hand vast tijdens haar laatste ademtocht. En vandaag bezoek ik haar graf en dat van mijn vader. Afgelopen week heb ik deze bijzondere periode gemarkeerd door nog wat kleren die ik van beide bewaarde toch weg te durven doen. Op twee dingen na.

Ik bewaar mijn vaders pet. En ik bewaar de omslagdoek die mijn moeder op de foto met de beer om heeft. Waar die ooit vandaan is gekomen weet ik niet. Maar hij was er zolang ik me kan herinneren. Of het oorspronkelijk een sjaal is geweest of iets anders, geen idee. En ik denk niet dat ze hem zelf heeft gebreid, want daar hield ze niet zo van. Maar wel heeft ze de knoop erop gezet en het blauwe randje eromheen gehaakt, en weer opnieuw zodra er slijtage optrad.

Hij gaf haar vermoeide schouders, waarop ze meer lasten droeg dan we misschien wisten, warmte en zachtheid. Op kille avonden, en als het leven ingewikkeld en eenzaam werd. En ook deze doek heeft haar, net als de beer, temidden van alle voor haar onbegrijpelijke veranderingen, tot op het laatst vergezeld. Ik koester hem en vertel het verhaal dat erbij hoort. Over Agatha, mijn moeder.